دولت کره جنوبی و موج کره‌ای

مقدمه

کره‌جنوبی واژه هالیو [۱] را برای تعریف «محبوبیت تولیدات فرهنگی خود در خارج از کشور» به کار برده است و از طریق آن تلاش کرده تا تصویر بین‌المللی خود را بازتعریف کند. توسعۀ موج کره‌­ای در آسیا، آفریقا و دیگر مناطق جهان بدون مداخله و برنامه‌ریزی نهادهایی از جمله دولت کره امکان‌­پذیر نبوده است. یادداشت پیش رو به نقش دولت کره جنوبی در گسترش هالیو می‌پردازد.

دولت، کره جنوبی و موج کره‌ای

سیاست­‌های فرهنگی کشور کره به طور کلی از سوی دولت مرکزی طراحی شده و توسعه یافته است (عبدی و دیگران، ۹۷:۱۳۹۵). اقدامات دولت در حمایت از صنعت فرهنگ کره موجب شد تا توجه سرمایه‌گذاران و شرکت‌­های خصوصی نیز به این حوزه جلب شود. این امر به رشد موج کره‌­ای کمک کرده است.

از جمله اقدامات دولت برای ارتقای هالیو، پرداخت یارانه به هزینه­‌های تولید برخی فیلم­‌ها و نمایش­‌های تلویزیونی و هم‌چنین تسهیل پخش سریال­‌های نمایشی تلویزیونی کره‌ای در آمریکای لاتین و آفریقاست. طبق گزارش کمیسیون ارتباطات کره، خاورمیانه و اروپای شرقی به عنوان بازارهای بلندمدت کره‌ای‌ها در نظر گرفته شده  و محتوای فرهنگی تلویزیون کره در بلغارستان، مجارستان، لهستان ، رومانی و هم‌چنین اردن و ترکیه نیز به نمایش درآمده است (Korea Herald,Nov15,2012).

هالیو ابتدا به چین و ژاپن و پس از آن به آسیای جنوب شرقی و چندین کشور در سرتاسر جهان گسترش یافت و هم‌چنان تأثیر قوی خود را حفظ کرد. در سال ۲۰۰۰، ممنوعیت ۵۰ ساله مبادله فرهنگ عامه بین کره و ژاپن تا حدی برداشته شد. این مهم، افزایش جهش فرهنگ عامه کره در میان ژاپنی‌ها را به دنبال داشت. در پی آن، مقامات کره جنوبی نمایندگانی را برای تبلیغ برنامه‌­های تلویزیونی و محتوای فرهنگی خود در چندین کشور اعزام کردند.

رئیس جمهور سابق کره، لی میونگ باک در سال ۲۰۰۹ یک شورای ریاست جمهوری برای برندسازی ملی متشکل از ۴۷ نفر (وزیران و مقامات دولتی، بخش خصوصی) ایجاد کرد تا از این طریق به بازتعریف تصویر بین‌المللی کشورش بپردازد و موجب بیشتر دیده شدن کره‌جنوبی در جهان شود (Kim,2011).

در توضیح گسترش موج کره‌ای می‌توان به تاثیر مثبت آن در اقتصاد اشاره کرد. در اوایل قرن بیست‌و‌یکم درآمد حاصل از صادرات محتوای فرهنگی کره‌جنوبی قریب به ۵۰۰ میلیون دلار بود. هالیو در سال ۲۰۰۴ به افزایش ۰.۲ درصد از تولید ناخالص داخلی کره قریب به ۱.۸۷ میلیارد دلار کمک کرد. در سال ۲۰۱۹ نیز نقش هالیو در رشد اقتصادی کره تا ۱۲.۳ میلیارد دلار محاسبه شده است. امروزه صرفا ارزش صادرات تولیدات تلویزیونی این کشور، فارغ از موسیقی و سایر حوزه‌­های فرهنگی کره جنوبی، چیزی بیش از ۱۹۷ میلیارد دلار برآورد می‌شود (MartinRoll,Oct2021).

عوامل توسعه و گسترش موج کره‌­ای (هالیو)

هالیو از سال ۱۹۹۹، زمانی که به عنوان یک پدیده مهم فرهنگی ظاهر شد، پیوسته و به طور تصاعدی رشد کرده است. نمی‌­توان رشد این موج را کاملاً خودجوش و بدون برنامه دانست. به همین منظور، چهار عامل مهم حفظ محبوبیت هالیو و افزایش بیشتر ظرفیت آن برای گسترش به بازارهای دیگر قابل توجه هستند. این عوامل به شرح زیر است:

• محبوبیت فزاینده‌ برندهای کره‌ای: در حال حاضر برندهای کره‌­ای دقیقاً همان کاری را انجام می­‌دهند که برندهای ژاپنی در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ با برندهای آمریکایی انجام دادند. در رتبه‌بندی سالانه اخیر اینتربرند در سال ۲۰۲۱ از ۱۰۰ برند برتر جهان، سامسونگ با ارزش ۷۴.۶ میلیارد دلار به عنوان پنجمین برند جهان معرفی شد. ال­‌جی خود را از یک تولیدکنندۀ محصولات ارزان قیمت به یک برند معتبر تبدیل کرده است. برندهای هیوندای و کیا در حال ایجاد انقلابی مشابه در صنعت خودرو و در حال رقابت با غول‌های ژاپنی تویوتا و نیسان هستند. «آمور پاسیفیک[۲]» بزرگترین شرکت زیبایی کره جنوبی است و در میان ۱۰  شرکت برتر زیبایی جهانی در رتبه هفتم قرار دارد.
• کیفیت برتر، طراحی‌های پیشرفته و مدرن بودن محصولات و خدمات: کیفیت و طراحی پیشرفته، محبوبیت برندهای کره‌ای پیشرو در سراسر جهان را افزایش داده است. محصولات سرگرمی مانند فیلم، موسیقی و درام همگی دارای کیفیت تولید عالی توصیف شده‌اند و اکنون فیلم‌های کره جنوبی از ارزش و کیفیت تولید هالیوود برخوردار هستند. تمرکز بر کیفیت، مشتریان جدید بسیاری را جذب کرده و باعث رشد هالیو شده است (Jin,2012:5).
• حمایت مستمر از سوی دولت کره: کره احتمالاً از معدود کشورهایی است که در ساختار دولتی خود وزارت فرهنگ (به طور خاص وزارت فرهنگ، ورزش و گردشگری) دارد. بخشی از این وزارتخانه تحت عنوان صنعت فرهنگ مردمی، بر موسیقی پاپ کره‌ای، مد، سرگرمی‌های دسته‌جمعی، کتاب‌های کمیک و سایر محصولات کلیدی تمرکز کرده است. این بخش به همراه سه بخش دیگر به عنوان دفتر محتوای فرهنگی شناخته می‌­شوند. بودجه آن ۵.۵ میلیارد دلار و هدف آن تقویت رشد اقتصادی به ویژه از طریق رشد صادرات صنعت فرهنگی کشور است. علاوه بر این، دولت کره ۲۰ تا ۳۰ درصد از بودجۀ صندوق سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری را که برای پرورش و صادرات فرهنگ عامه اختصاص داده شده است، تامین می‌کند و باقی بودجۀ آن از طریق بانک­‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های خصوصی تامین می­‌شود (Hallyu White Paper,2018:27).
• توجه به مخاطبان هدف: یکی از راهبردهای مدیریت هالیو مطالعه دقیق مخاطبان هدف آن است که عمدتاً در کشورهای آسیایی هستند. دولت کره و بخش‌های آن مناسبات این کشورها و فرهنگ‌های آسیایی را دنبال می‌‌کنند تا دریابند که کدام یک از محصولات موج کره بیشترین احتمال موفقیت را در بازارهای مختلف دارد. دولت کره هم‌چنین جشنواره‌های فرهنگی مختلف با نمایش پیشنهادات کره‌ای برگزار کرده است. اجرای کمپین‌های روابط عمومی برای تبلیغ منحصر به فرد بودن و کمک غیرمستقیم به صنعت سرگرمی نیز از دیگر اقدامات دولت کره است. از آگوست ۲۰۲۰ نیز، سرویس فرهنگ و اطلاعات این کشور ۳۲ مرکز فرهنگی کره‌ای را در ۲۸ کشور در سراسر آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکا برای تبلیغ هالیو راه‌اندازی کرده است (MartinRoll,Oct2021).

جمع‌بندی

به طور مشخص از ابتدای قرن بیست‌و‌یکم، کره جنوبی به طور فعال در توسعه بازار جهانی مشارکت داشته و محصولات فرهنگی گوناگونی را به جهان عرضه کرده است. توسعۀ بین­‌المللی فرهنگ کره­ جنوبی در قالب موج کره­‌ای تنها با برنامه‌­ریزی دقیق دولت این کشور ممکن بوده است. دولت کره جنوبی با راه‌اندازی آژانس محتوای خلاق کره، پشتیبانی مالی از تولید محصولات مختلف فرهنگی از قبیل پروژه­‌های تلویزیونی و سینمایی، برگزاری جشنواره‌­های مختلف فرهنگی و هنری در راستای مدیریت هالیو در خارج از کشور، ایجاد کمپین­‌های روابط عمومی منحصر به فرد و اختصاص بودجه به صندوق سرمایه‌­گذاری پرورش و صادرات فرهنگ در پشتیبانی از تولید محصولات فرهنگی و بین­‌المللی شدن موج کره‌­ای (هالیو) نقش و عملکرد مثبت و موفقی داشته است.

منابع

• عبدی، اسماعیل؛ محمودی، مریم؛ سعدآبادی، علی اصغر؛ ابوالحسنی، زهرا (۱۳۹۵). «بررسی نقش حاکمیت در پیش‌برد صنایع خلاق و فرهنگی: مطالعه موردی کشورهای کره‌جنوبی، چین»، تهران: موسسه فرهنگی هنری پگاه روزگار نو.
• Fisher ,Rod (2014). South Korea Country Report, Edited by Yudhishthir Raj Isar, Preparatory Action ‘Culture in the EU’s External Relations’.
• Hallyu White Paper(2018).KOFFICE, Available at: https://www.korea.net/Resources/Publications/Others/view?articleId=9443
• Jin, Dal Yong(2012). “Hallyu 2.0: The New Korean Wave in the Creative Industry.” The Journal of International Institute, 2 (1): 3-7.
• Kim, Regine(2011). ‘South Korean Cultural Diplomacy and Efforts to Promote the ROK’s Brand Image in the United States and Around the World’, Korea, Summer 2011, p.125. Online. Available at: http://www.sjeaa.stanford.edu/journal111/korea2.pdf.
• ‘Korea eyes Mideast, E. Europe for hallyu sales’, Korea Herald, 15/11/12.
• MartinRoll (2021). ‘Korean Wave (Hallyu) – The Rise of Korea’s Cultural Economy & Pop Culture’, available at: https://martinroll.com/resources/articles/asia/korean-wave-hallyu-the-rise-of-koreas-cultural-economy-pop-culture/
• The Korean Wave : A New Pop Culture Phenomeno”(۲۰۱۲). Korean Culture and Information Service,Ministry of Culture, Sports and Tourism
• [۱] Hallyu
• [۲] AmorePacific