تکنوکرات‌ها مخالف پیوست‌نگاری فرهنگی هستند
سید ابوالقاسم وزیری شروع نگارش پیوست فرهنگی توسط سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد را از دهه نود عنوان کرد و گفت: این سازمان در ادامه به علت سیاست‌های دولت اعتدال دچار رکود شد اما هم‌چنان با وجود چالش‌های متعدد پایدار است.
سید ابوالقاسم وزیری گفت: دلیل توجه به ضرورت پیوست فرهنگی در کشور، فرمایشات مقام معظم رهبری درباره فرهنگ و درنظر گرفتن دیدگاه ایشان مبنی بر اینکه همه چیز مترتب بر فرهنگ است. نظر ایشان مبنی بر اینکه اقتصاد و سیاست هم ذیل و حاشیه فرهنگ هستند، عامل تغییر دیدگاه در تمامی پیوست‌های فرهنگی و نوع پیگیری آن‌ها بود.
وی از فعالیت پیوست‌نگاری فرهنگ در آستان قدس رضوی در کنار سازمان پیوست‌نگاری شهرداری مشهد که توسط کارشناسان سابق این سازمان راه‌اندازی شده بود، خبر داد.
وزیری با بیان اینکه وزارت ارشاد نمی‌تواند گزینه مناسب برای قرارگیری سازمان پیوست‌نگاری فرهنگ ذیل این نهاد باشد گفت: چون هیئت دولت فاقد قدرت لازم برای پیگیری برنامه‌های این سازمان است، پس پیوست‌نگاری فرهنگی اگر ذیل سازمان برنامه و بودجه قرارگیرد با اینکه دچار مخالفت‌ها و درگیری و اصطکاک‌ها خواهد شد ولی قاعدتا در جای درست خود قرارگرفته است.
وی با بیان اینکه فرهنگ رویکردی است که باید در تمام ساختارها جاری شود و ماهیت خود را دنبال کند، افزود: حتی اگر به لحاظ ساختاری هم به فرهنگ نگاه کنیم، سوال پیش می‌آید که در کجای فرایند طراحی طرح‌های تفصیلی، حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی حضور دارند. طراحی طرح‌های موضوعی چشم‌انداز شهر توسط معاونت برنامه‌ریزی و توسعه انجام می‌شود و بعد از آن طرح جامع توسط سایر معاونت‌ها اجرایی می‌شود. اینجا است که تازه دوستان یاد فرهنگ و حوزه فرهنگی و اجتماعی می‌افتند و انتظار دارند تبعاتی که اتفاق افتاده است را با فرهنگ‌سازی حل کنند. در صورتی که این نگاه غیرعالمانه است و حتی اگر بخواهیم با نگاه مسئله محور به قضیه نگاه کنیم اولویت با پیشگیری است.
وزیری با بیان اینکه تکنوکرات‌ها و افرادی که دارای نگاه تکنیکی و فعال در حوزه‌های فنی هستند از مخالفان رویکردهای اجتماعی و فرهنگی پروژه‌ها هستند، افزود: یک دسته از مخاطبین، ایشان هستند که پیوست فرهنگی و اجتماعی را توجیه‌گر و مجیزگوی پروژه‌های خود می‌خواهند. دومین دسته از افراد در این حوزه پیوست فرهنگی و اجتماعی را می‌پذیرند و حتی خودشان سفارش‌دهنده پیوست نیز هستند، اما نگاه‌شان به پیوست نگاه اصلاح‌گری یا تسهیل‌گری است و دسته سوم نیز نگاه ماهیت‌گرا دارند. اینکه نگاه فرهنگی و اجتماعی جاری شود خیلی پیچیده است و مراحلی دارد.
وزیری با بیان اینکه مصوبه موقت مربوط به پیوست فرهنگی اجتماعی بعد از دو سال با اصلاحاتی دائمی شد گفت: این مصوبه اولین قدم برای شکل‌گیری ساختاری بود که هیچ وقت در چارت رسمی قرار نگرفت و در حد تصمیم باقی ماند. ذیل این ساختار واحدهای مختلفی شکل گرفت که یکی از این واحدها شورای راهبری پیوست فرهنگی اجتماعی بود که سیاست‌گذار و مصوب‌کننده نتایج پیوندی بود.
رئیس اداره برنامه‌ریزی سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، شش قلمرو عدالت، هویت، امنیت، آرامش، طبیعت و زیبایی، ارتباطات اجتماعی و رضایت‌مندی را معیارهای سنجش پیوست‌نگار معرفی کرد و گفت: همچنین چهار الگوی برخورد با پروژه‌ها به لحاظ پیوست اجتماعی و فرهنگی را پیوست فرهنگی-اجتماعی، مطالعات فرهنگی-اجتماعی، الگوی کارگاهی و الگوی الزامات فرهنگی-اجتماعی است.
وی الگوی اول را پرکاربرد برای پروژه‌های بزرگ معرفی کرد و همچنین با بیان این موضوع که در این مدل فرایند مبسوط و مطالعه جدی است، افزود: در این الگو پیوست‌نگاران تیمی کار می‌کنند و رقم قراداد در آن به علت روش‌های متنوعی که به کار گرفته می‌شود، قابل توجه است در این الگو که زیر نظر خودمان انجام می‌شود پیوست‌نگار توسط ما به خدمت گرفته‌شده و به واحدی که مجری پروژه است معرفی می‌شود.
وی افزود: در مدل دوم برای اینکه به پروژه‌ها دیر نرسیم، ما نقش خودمان را در اداره کل، وقتی پروژه طراحی می‌شود و یا در ذیل معاونت شهرداری قرار می‌گیرد ایفا می‌کنیم و در مرحله شرح خدمات ورود می‌کنیم به طوری که در کمیته‌های شهری خدمات نماینده ما حضور پیدا می‌کند.
اگر از قبل بدانیم که پروژه مطالعه شده است، یک سری شرح خدمات را به مشاور معمار که طراح پروژه است ابلاغ می‌کنیم که حتما یک تیم پیوست‌نگار یا یک مشاور پیوست‌نگار در رشته‌های مرتبط داشته باشد تا آن مشاور گزارش پیوست را با شرح خبر آماده کند و در طول پروژه به ما گزارش دهد.
وی الگوی سوم را شیوه کارگاهی عنوان کرد و گفت: در این مدل با همکاری چند کارگاه یک سری نظرات کارشناسی، نظرات معاون فرهنگی اجتماعی منطقه و دو عضور شورای اجتماعی محلات و نظرات مردم جمع می‌شود که با گزارش هفت یا هشت صفحه‌ای حوزه فرهنگی-اجتماعی موضع خود را نسبت به پروژه مشخص می‌کند.
رئیس اداره برنامه‌ریزی سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد در مورد الگوی چهارم که تحت عنوان الزامات فرهنگی-اجتماعی شناخته می‌شود، گفت: را الگوی چهارم برشمرد که برای پروژه‌های پر تکرار مانند پروژه‌های انبوه‌سازی مسکن و پروژه‌های سرمایه‌گذاری تفریحی فراغتی کاربرد دارد که خروجی آن یک سری ضوابط است.
وزیری با اشاره به این موضوع که پیوست فرهنگی و اجتماعی خود نیازمند پیوست رسانه‌ای است، افزود: با توجه به این موضوع به تولید و بارگذاری فیلم‌های آموزشی پرداخته‌ایم و سایتی برای اطلاع‌رسانی موضوعات و بارگذاری فراخوان و همچنین سامانه‌ای تحت عنوان ساپفا ایجاد کرده‌ایم که در حال حاضر این سامانه‌ها توسط شهرداری مشهد از دسترس خارج شده‌اند. کتاب «راهنمای پیوست‌نگاری فرهنگی و اجتماعی»، گفتگوی میان رشته‌ای در باب پیوست فرهنگی شهر و کتاب «آئین‌نامه و دستورالعمل» از کتاب‌های نوشته شده در این حوزه است که توسط این سازمان منتشر شده است.
وی مهم‌ترین چالش را حضور نیروهای فنی و تکنوکرات معرفی کرد و گفت: این افراد بی‌توجه به رویکردهای فرهنگی و اجتماعی هستند. همچنین، سرعت بالای تعریف پروژه شهری، نبود پژوهشگر و سخت بودن ترجمه نتایج پیوست فرهنگی به بیان معماری نیز از چالش‌های حوزه خود است و طراحی راهکارهای فرهنگی و اجتماعی نیز سخت است.
وزیری تأمین هزینه‌های این حوزه را از طریق دریافت بودجه سالانه عنوان کرد و گفت: اوایل رویکرد ما این بود که خود حوزه مربوطه، بودجه را تأمین کند با این استدلال که اگر بودجه از خود این حوزه تامین شود کار جدی گرفته خواهد شد ولی آسیبی که داشت این بود که وقتی خود حوزه تامین مالی می‌کرد پیوست‌نگار وابسته به آن حوزه می‌شد و در مواردی حتی تحت فشار قرار می‌گرفت. پس به این نتیجه رسیدیم که خودمان تأمین مالی کنیم. البته در بخش‌هایی مانند الگوی شرح خدمات قیمت پیوست را محاسبه می‌کنیم و به مبلغ مشاور اضافه می‌کنیم که حوزه تخصصی باید پول آن را بدهد.
وی در ادامه روش علمی فرایند پیوست‌نگاری در دو شهر مشهد و تهران را یکی عنوان کرد و گفت: به لحاظ فرآیندی عملکرد شهرداری تهران را مبسوط‌تر از شهرداری مشهد است که همین موضع باعث چابک‌تر شدن آن در عملکرد شهرداری مشهد می‌باشد.
در پایان این نشست وزیری با اشاره به این موضع که در سبک زندگی و سیاست خارجی موضوعات فنی و در حوزه علوم انسانی نگاه سکولار غالب است، گفت: تنها راه چاره متوسل شدن به سرمایه‌های اجتماعی و پای کارآوردن مردم است تا اینکه با رسانه‌ای کردن این موضوع مردم را نسبت به حقوقی که دارند آگاه کنیم.
گزارش خبری نشست را در قدس آنلاین بخوانید.
